در سال‌های اخیر، توسعه سریع نیروگاه‌های تجدیدپذیر در بسیاری از کشورهای پیشرفته به تغییرات چشمگیری در بازار برق منجر شده است. مطابق گزارش موسسه بلومبرگ، این موضوع در برخی از کشورها همچون انگلستان، آلمان و استرالیا به حدی پیش رفته که در برخی ساعات از روز، قیمت برق نه تنها به شدت کاهش یافته، بلکه در برخی موارد به منفی نیز رسیده است.
این پدیده جالب در کشورهایی مانند آلمان، انگلستان و استرالیا رخ داده است. به طور مثال، در آلمان در برخی مقاطع از ساعات پیک مصرف، نیروگاه‌های تجدیدپذیر توانسته‌اند به تنهایی تامینکننده کل نیاز برق این کشور باشند. در این شرایط، قیمت برق به شدت پایین آمده و حتی در برخی موارد به منفی رسیده است، به این معنا که تولیدکنندگان برق حاضرند به مصرف‌کنندگان پول پرداخت کنند تا برق مازاد خود را به شبکه تزریق نمایند! این پدیده برای نخستین بار در آلمان در سال ۲۰۰۸ پس از توسعه سریع انرژی‌های تجدیدپذیر در این کشور رخ داد. اما در سال جاری میلادی، تعداد ساعات منفی شدن قیمت برق نسبت به سال قبل بیش از ۱۲ برابر شده است. این موضوع نشان دهنده پیشرفت چشمگیر در تولید و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در اروپا است.
این اتفاق، اگرچه برخلاف برنامهریزی اتحادیه اروپا برای تأمین دو سوم برق از انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ رخ داده است اما دستاورد بزرگی برای سیاست‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به شمار می‌رود و نشان‌دهنده رقابت‌پذیر شدن فناوری‌های سبز است. با این حال، این موضوع چالش‌هایی را نیز به همراه دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. در واقع منفی شدن قیمت برق در بازار انرژی، نگرانی‌هایی را برای سرمایه‌گذاران در این حوزه ایجاد میکند و توجهات را به ضرورت ذخیره‌سازی برق در مقیاس شبکه جلب کرده است.
یکی دیگر از مهم‌ترین چالش‌ها، مسئله پایداری شبکه برق است. زمانی که تولید برق از منابع تجدیدپذیر به حد اشباع می‌رسد و قیمت‌ها به زیر صفر می‌رود، ثبات شبکه برق به خطر می‌افتد. این موضوع نیازمند راهکارهای جدیدی برای ذخیره‌سازی انرژی و مدیریت بار شبکه است. البته به هر حال، کاهش قیمت برق می‌تواند به نفع مصرف‌کنندگان باشد و کمک کند تا آن‌ها هزینه‌های انرژی خود را کاهش دهند. این موضوع به ویژه برای خانوارها و صنایع انرژی‌بر می‌تواند مزایای قابل ملاحظه‌ای به همراه داشته باشد.
برای مقابله با چالش‌های یادشده، سیاست‌گذاران و شرکت‌های انرژی در حال بررسی راهکارهای مختلفی هستند. یکی از راهکارهای مطرح، توسعه زیرساخت‌های ذخیره‌سازی انرژی است تا بتوان از انرژی مازاد در زمان‌های کم مصرف استفاده کرد و آن را در زمان‌های پیک مصرف به شبکه تزریق نمود. همچنین طراحی مکانیزم‌های قیمت‌گذاری منعطف و هوشمند می‌تواند به پایداری شبکه و مدیریت بهتر عرضه و تقاضا کمک کند.
در مجموع، توسعه چشمگیر نیروگاه‌های تجدیدپذیر یک دستاورد بزرگ به شمار می‌رود، اما همراه با چالش‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد. کشورهای پیشرفته که به این مرحله از تولید رسیدهاند با تلاش همه‌جانبه دست‌اندرکاران صنایع برق خود، میتوانند از این موقعیت جدید به بهترین نحو ممکن بهره برند و به سوی آینده‌ای پایدارتر در حوزه انرژی حرکت نمایند.
منبع: www.bloomberg.com